Mâm cỗ cúng Táo Quân, bài cúng ông Công ông Táo đầy đủ nhất

Trong không khí rộn ràng của Tết Nguyên Đán Ất Tỵ 2025, việc chuẩn bị mâm cỗ cúng ông Công ông Táo cùng bài khấn đầy đủ mang ý nghĩa đặc biệt, là cầu nối giữa con người và thần linh, gửi gắm bao điều ước nguyện tốt lành. 

Ngày ông Táo về trời bẩm báo những việc trong năm vừa qua. 

Lễ vật cúng ông Táo truyền thống mang đậm nét văn hóa tâm linh, bao gồm những vật phẩm ý nghĩa. Thường thấy nhất là mũ ông Công ba cỗ hay còn gọi là mũ ba chiếc. Trong đó bao gồm hai mũ dành cho Táo ông với hai cánh chuồn và một mũ Táo bà không có cánh chuồn. Một số gia đình giản lược chỉ cúng một mũ ông Công để tượng trưng. Cá chép cũng là lễ vật không thể thiếu, biểu trưng cho phương tiện di chuyển của Táo Quân. Tùy vùng miền, người ta có thể cúng cá chép giấy hoặc cá chép sống. Đặc biệt, tại miền Bắc, cá chép sống thường được thả vào chậu nước, mang ý nghĩa "cá chép hóa rồng", trong khi miền Nam ưa chuộng cá chép giấy hơn.

Ngoài ra, các lễ vật khác như tiền vàng, áo, hia giấy cũng được chuẩn bị cẩn thận. Màu sắc của mũ, áo và hia thay đổi theo ngũ hành từng năm: vàng cho hành kim, trắng cho hành mộc, xanh cho hành thủy, đỏ cho hành hỏa, và đen cho hành thổ. Đặc biệt, với gia đình có trẻ nhỏ, họ thường cúng thêm một con gà luộc, chọn gà cồ mới tập gáy để cầu mong sự trưởng thành, thông minh, và khí chất mạnh mẽ cho trẻ, tựa như sự oai phong của những chú gà cồ.

Lễ vật không thể thiếu trong mâm cỗ cúng ông Công ông Táo 

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo là một phần không thể thiếu trong phong tục tiễn Táo Quân về trời, thường bao gồm những món ăn và lễ vật truyền thống như xôi, cơm, canh, rượu, nước, vàng mã, trầu cau, thịt gà, thịt lợn, và hoa quả. Tuy nhiên, tùy theo từng vùng miền, mâm cúng có sự khác biệt nhất định, phản ánh nét văn hóa đặc trưng riêng.

Tại miền Bắc, nghi lễ thường diễn ra từ ngày 20 tháng Chạp và hoàn tất trước 12h trưa ngày 23. Lễ vật cúng bao gồm vàng mã, cá chép sống hoặc giấy, cùng bộ áo mũ dành cho các Táo. Bên cạnh các món quen thuộc như xôi, chè, mâm cỗ miền Bắc còn nổi bật với gà luộc, canh măng, thịt đông, hành muối, nem rán... Sau khi cúng, cá chép sống thường được mang ra ao, hồ hoặc sông để phóng sinh. 

Ở miền Nam, thời gian cúng thường rơi vào buổi tối từ 20h-23h ngày 23 tháng Chạp, khi công việc bếp núc đã hoàn tất. Mâm cúng gồm gà luộc hoặc quay, giò heo, canh mọc, rau xào, bánh chưng, xôi gấc, củ kiệu, và các món đặc trưng như đậu phộng, kẹo vừng đen. Lễ vật đi kèm thường có bộ "cò bay, ngựa chạy," mang ý nghĩa tiễn Táo Quân về trời một cách suôn sẻ.

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo thể hiện sự thành tâm của gia chủ. 

Gợi ý mâm cỗ cúng mặn đầy đủ gồm:

• 1 đĩa gạo và 1 đĩa muối

• 5 lạng thịt luộc (hoặc thịt gà luộc)

• 1 bát canh và 1 đĩa xào

• 1 đĩa giò và 1 đĩa xôi gấc

• 1 đĩa hoa quả và 1 lọ hoa

• 1 ấm trà sen, 3 chén rượu

• Trầu cau cùng tập giấy tiền, vàng mã

• 3-5 con cá chép (giấy hoặc sống)

Mỗi lễ vật không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới sung túc, may mắn và bình an. 

• Chuẩn bị mâm lễ và vật phẩm cúng: Trước tiên, gia đình cần sắp xếp các lễ vật như mâm cỗ, vàng mã, cá chép, và các vật phẩm đi kèm theo đúng phong tục từng vùng miền.

• Tiến hành thắp nhang và đọc bài khấn: Đặt lễ vật lên bàn thờ hoặc khu vực cúng ngoài trời, sau đó thắp hương và thành tâm đọc bài khấn để tiễn ông Công ông Táo lên chầu trời.

• Hoàn tất nghi thức: Khi hương đã cháy hết, thắp thêm một tuần nhang để tạ lễ. Tiếp đến, thực hiện hóa vàng mã và mang cá chép ra ao, hồ hoặc sông thả, tượng trưng cho việc tiễn Táo Quân về trời bằng phương tiện di chuyển.

Quá trình này cần được thực hiện với lòng thành kính, thể hiện sự biết ơn đối với Táo Quân và mong cầu một năm mới an khang, thuận lợi.

Tùy vào không gian cúng trong nhà hoặc ngoài trời chọn bài cúng thích hợp. 

(Dành cho lễ tiễn ông Táo lên chầu trời tại sân hoặc ban công)

Nam mô a di đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

Kính lạy Ngọc Hoàng Thượng đế cùng chư vị thần tiên.

Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Tín chủ (chúng) con là: …………… Ngụ tại: ………

Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa, lễ vật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân cùng chư vị Táo Quân, cúi xin thương xót tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính cẩn tiễn các Ngài lên chầu trời, kính trình Ngọc Hoàng những việc trong gia đạo năm qua, xin Ngài phù hộ độ trì cho toàn gia bình an, hạnh phúc, mọi sự hanh thông.

Chúng con cúi xin chư vị thần linh gia ân, độ trì, chứng giám!

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

(Thực hiện tại bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ Táo Quân)

Kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương!

Kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân!

Kính lạy các chư vị thần linh cai quản trong xứ này!

Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp năm Giáp Thìn (2025).

Tín chủ con là: [Tên gia chủ], cùng toàn gia ngụ tại: [Địa chỉ].

Thành tâm sửa lễ bạc dâng lên, hương hoa dâng cúng, kính mời Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân cùng chư vị Táo Quân về chứng giám. 

Nay tín chủ con xin cảm tạ ân đức của chư vị thần linh đã phù hộ cho gia đạo yên ổn trong suốt năm qua. Chúng con kính xin chư vị Táo Quân tâu trình Ngọc Hoàng những điều tốt đẹp, bỏ qua lỗi lầm, và tiếp tục phù hộ cho gia đình chúng con được an khang, thịnh vượng trong năm mới.

Chúng con xin kính cẩn cảm tạ!

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Thả cá ra ao hồ là một trong những hoạt động truyền thống không thể thiếu. 

Khi lễ vật đã được bày biện xong, bạn tiến hành thắp hương và đọc bài văn khấn. Sau khi hương cháy hết, thắp thêm một tuần hương nữa để làm lễ tạ, sau đó hóa vàng mã và mang cá chép ra thả ở ao, hồ, sông hoặc suối, tượng trưng cho việc tiễn ông Táo về trời.

Lễ cúng ông Công ông Táo nên hoàn thành trước giờ Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ) vào thời điểm ngày 23 tháng Chạp. Trong năm 2025, các khung giờ tốt để tiến hành nghi lễ bao gồm:

Tý (23h - 1h)

Dần (3h - 5h)

Mão (5h - 7h)

Ngọ (11h - 13h)

Mùi (13h - 15h)

Dậu (17h - 19h)

Sau khi nghi lễ kết thúc và hương đã tàn, bạn có thể tiếp tục sử dụng bếp nấu ăn như bình thường, không lo làm ảnh hưởng đến hành trình Táo Quân về trời. 

Một số gia đình thường chọn cúng một đôi lễ vật để tạo cảm giác cân đối, hài hòa. Tuy nhiên, phần lớn các gia đình vẫn ưu tiên mua 3 con cá chép khi cúng ông Công ông Táo. Đây được xem là con số chuẩn theo truyền thuyết Táo Quân, bởi cá chép là phương tiện để các vị thần bếp trở về trời, mà Táo Quân bao gồm 3 vị thần.

Trước khi thực hiện nghi lễ khấn vái, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ và chọn trang phục lịch sự, kín đáo, thể hiện sự trang trọng và tôn kính đối với các vị thần linh.

Khi đọc bài văn khấn, nên giữ thái độ nghiêm trang, thành tâm, đọc rõ ràng và mạch lạc để thể hiện lòng thành kính. Gia chủ không nên cầu xin tài lộc hay phú quý, mà chỉ cần thỉnh cầu Táo Quân trình báo những điều tốt đẹp trong năm.

Lưu ý không nên cúng sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp, không đặt mâm lễ tại khu vực bếp và tuyệt đối không thả cá chép từ trên cao để tránh gây tổn thương cho cá.

Những lễ vật trên là các thành phần quan trọng trong mâm cỗ cúng ông Công ông Táo mỗi dịp 23 tháng Chạp. Việc chuẩn bị chu đáo và đầy đủ sẽ giúp nghi lễ được thực hiện một cách trang trọng, thể hiện lòng thành kính. Đừng quên theo dõi Hải Linh để khám phá thêm nhiều mẹo hay cho ngày Tết Nguyên đán sắp tới cũng như cập nhập những ưu đãi hấp dẫn khi trang trí, cải tạo nhà cửa nhân dịp năm mới.